Family of Örlygur "gamli“ HRAPPSSON and Hjálp

Landnámsmaður. Bjó að Esjubergi

Kjalarnes er nes sem skagar út í miðjan Faxaflóa sunnan megin við mynni Hvalfjarðar, gegnt Akranesi. Á Kjalarnesi er fjallið Esja. Undir rótum Esjunnar er vogskorið láglendi og fram úr því ganga nesin Álfsnes, Brimnes og Kjalarnes. Leiruvogur er sunnan við Álfsnes, norðan við það er Kollafjörður, Hofsvík skerst inn í strönd Kjalarness og svo er Hvalfjörður norðan við það.

Á Kjalarnesi er 550 manna þorp sem nefnist Grundarhverfi. Kjalarnes var áður sérstakt sveitarfélag en er nú hluti Reykjavíkur. Suðurmörk Kjalarness eru við Leirvogsá en norðurmörkin við Kiðafellsá. Mörk milli Kjalarness og Kjósar liggja eftir hábungu Esju og síðan Skálafells. Láglendið er víðast hvar allvel gróið og skóglendi er í hlíðum Esju upp frá Mógilsá.

Á Kjalarnesi var líklega fyrsta eða eitt fyrsta héraðsþing landsins og var það að einhverju leyti undanfari Alþingis. Þingið var snemma flutt að Þingnesi við Elliðavatn en hélt þó áfram nafninu Kjalarnesþing.

Örlygur var sonur Hrapps, sonar Bjarnar bunu Grímssonar, og því bróðursonur Ketils flatnefs. Hann ólst upp í Suðureyjum og var í fóstri hjá Patreki biskupi þar. Þegar hann langaði að fara til Íslands lét biskup hann hafa, að því er segir í Landnámabók, kirkjuvið og járnklukku og fleira, og átti hann að helga kirkjuna hinum heilaga Kolumba. Sagði biskup honum eftir hverju hann skyldi fara þegar hann veldi sér bústað.

Samkvæmt frásögn Landnámu lentu Örlygur og félagar hans í hrakningum og hafvillum á leiðinni og hét Örlygur þá á Patrek biskup. Skömmu síðar sáu þeir land og lentu þar sem síðan heitir Örlygshöfn, en Örlygur kallaði fjörðinn Patreksfjörð eftir fóstra sínum. Þeir voru þar um veturinn en þetta var ekki sá staður sem Patrekur hafði vísað Örlygi á svo að um vorið sigldi hann suður með landinu en félagar hans sumir urðu eftir og námu land þar vestra. Voru það þeir Þórólfur spör og bræðurnir Þorbjörn tálkni og Þorbjörn skúmi.

Þegar Örlygur kom að Kjalarnesi þóttist hann þekkja þann stað sem fóstri hans hafði vísað honum á. Frændi hans, Helgi bjóla, hafði þá numið land á nesinu og lét hann Örlyg fá land frá Mógilsá til Ósvífurslækjar. Hann reisti sér bú á Esjubergi og byggði þar kirkju sína. Hann og afkomendur hans trúðu á Kolumba.